حسابداری قضایی
یکی از شاخه های جدید و خیلی مهم در حسابداری، حسابداری قضایی است. با پیشرفت تجارت در دنیای امروز در صورت به وقوع پیوستن تخلف و جرم در امور مالی و حقوقی با این حسابداری می توان آن ها را بررسی و افشا نمود. برای اطلاعات کامل درباره این حسابداری، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
حسابداری قضایی چیست؟
با در نظر گرفتن اینکه همه قوانین در مورد جلوگیری از تخلف های حقوقی و مالی وضع شده است با این حال سازمان ها و شرکت ها و افرادی هستند که می خواهند قانون را دور بزنند. در این موضوع خیلی از حسابداران اعتقاد دارند که رسیدگی و کشف این گونه تخلف ها در یک شرکت و یا سازمان یکی از وظایف مدیریت است. در عین حال در بعضی موارد هم حسابرس ها و مدیران با یکدیگر همکاری کرده و به تحقیق درمورد این تخلف های مالی به یکدیگر یاری می رسانند.
حسابداری دادگاهی که ما آن را همان حسابداری قضایی می نامیم، یکی از سر شاخه های سیستم حسابداری است و با به کار گیری مهارت های مالی با یک ذهنیت تحقیقی و در قالب قانون و مقررات، اسناد و مدارک مالی را بررسی می نماید تا از به وجود آمدن تخلف های احتمالی در مورد وقوع تخلف های مالی و جرائم جلوگیری نماید.
در اصل، این شاخه از سیستم حسابداری، حسابرسان و حسابداران را کمک می کند تا با تکیه بر اسناد و دلایل منطقی و قانونی، حقیقت مالی شرکت ها، سازمان ها و اشخاص را شناسایی و از فساد مالی این موارد جلوگیری کند یا اگر دچار فساد مالی شده اند تخلف های آن ها را افشا کند و مورد بررسی قرار دهد.
در دنیای امروز از متخصصین حسابداران قضایی در خیلی از کشور های دنیا برای رسیدگی و بررسی پرونده ها و تخلف های مالی سازمان ها و شرکت های بزرگ و کوچک، سازمان های امنیتی و دولتی، شرکت های بیمه مورد استفاده قرار می گیرد.
خیلی از جوامع در تعریف این رشته اینگونه توصیف می کنند که حسابداری قضایی از اساس حسابداری، فرضیه ها و نظریه ها و حقایق برای مشکل گشایی از دعاوی حقوقی استفاده می کنند یعنی باید گفت رشته ای از حسابداری کامل است که تمام شاخه های حسابداری را داشته باشد که شامل حسابرسی، حسابداری، حقوق و مالیات، تجارت، روانشناسی، ارزش گذاری، رشته های مربوط به بازرسی و رسیدگی می باشد.
فعالیت حسابداران قضایی:
همانگونه که در بالا هم گفته شد، حسابداری قضایی فقط مربوط به ارقام و امور مالی و آمار نمی باشد و به تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از موضوعات در یک سازمان یا شرکت تجاری می پردازد و این از با اهمیت ترین تمایز حسابداری قضایی است.
وظایف حسابدار قضایی:
- بررسی و تجزیه و تحلیل سندها و شواهد مالی
- گواهی دادن به عنوان یک فرد ماهر و متخصص برای حل دعاوی حقوقی
- تحقیق و برقرار کردن ارتباط در مورد یافته های خود و آمار و سند هایی که واحد تجاری ارائه کرده است.
- ارائه راهکارها برای توسعه نرم افزار های مالی برای اینکه تجزیه و تحلیل بهتری بر روی داده های مالی سازمان ها انجام شود.
وظایفی که یک حسابدار قضایی می تواند انجام دهد:
- افشای تقلب هایی که در یک سازمان یا یک واحد تجاری انجام شده
- تائید یا رد سوابق حسابداری سازمان
- خدمات در موارد قضایی
- بررسی مسائلی مثل علائم تجاری، نقض قرارداد ها ، حق اختراع
- مشخص کردن خسارات در هنگام حادث شدن مواردی مثل تصادف رانندگی
- بر طرف کردن و حل دعاوی در مورد خروج یک شریک یا چند شریک
- موارد مربوط به اختلافات ازدواج و طلاق و …
حسابدار قضایی چه تفاوتی با کارشناس دادگستری دارد؟
کارشناس رسمی دادگستری در مورد رسیدگی به دعاوی حقوقی و مالی نقش زیاد و پررنگی دارد ولی بیشتر این کارشناسان دارای مدرک دوره عمومی حسابداری، پذیرفته شدن در آزمون دوره ای مربوط به شغلشان و با داشتن کار آموزی کوتاه توانسته اند واجد شرایط حل این پرونده ها بشوند. ولی کارشناس قضایی به صورت تخصصی در رشته خود تحصیل کرده است و برای بررسی و رسیدگی به پرونده های مالی، ماهر تر و آموزش دیده تر می باشد.
مهارت های مورد نیاز حسابداری قضایی:
می دانید که اولین پیش نیاز یک حسابدار قضایی، داشتن دانش و تسلط کافی در مورد حسابداری است ولی با در نظر گرفتن تغییر و توسعه دنیای تجارت می بایست یک حسابدار قضایی از مهارت های دیگری هم استفاده کند که بعضی از آن ها در پایین ذکر شده است:
- قدرت و مهارت کافی بر کامپیوتر ها و سیستم های تحت شبکه به خاطر بررسی و مورد استفاده قرار دادن سیستم های بانک داری الکترونیک و نرم افزار های حسابداری
- استفاده از دانش روانشناسی برای فهم بهتر اتفاقات مورد بررسی و برنامه ریزی های افراد
- بهره گیری و مهارت در ایجاد ارتباط حسابداران قضایی برای مصاحبه با اشخاص و کمک به کسب اطلاعات زیاد
- شناخت کافی و داشتن اطلاعات در مورد راه هایی که منجر به فساد مالی می شود مثل پولشویی، رشوه، بودجه بندی نامناسب، اختلاس و ..
حسابدار قضایی چه تفاوتی با حسابرس دارد؟
با توجه به اینکه اساس و بنیان حسابداری قضایی و حسابرسی تقریبا شبیه هم می باشد ولی باید گفت آن چیزی که این دو را از هم متفاوت می سازد این است که چه خدماتی ارائه می دهند.
حسابرس با استفاده از قوانین حسابرسی و استانداردها می کوشد تا از به وجود آمدن تخلف های مالی پیشگیری کند و با مقایسه اسناد مالی یک سازمان با فعالیت های آن سازمان مطمئن شود که در یک راستا می باشد ولی حسابرس ها معمولا خود را درگیر جرائم مالی نمی کنند و طبق قانون کشور ما جلوگیری و پیشگیری از فساد های مالی بر عهده مدیران سازمان ها و شرکت ها می باشد.
ولی با توجه به اینکه، با وجود این همه قوانین در کشور باز هم نمی توان از وقوع فساد های مالی جلوگیری کرد و هیچوقت این جرائم از بین نمی رود. پس با توجه به احتمال وقوع این فساد ها و یا سرپیچی های مالی، دعاوی کیفری یا حقوقی وجود دارد پس از حسابداران قضایی به عنوان اشخاص متخصص بهره گرفته می شود تا در موارد پیش آمده آن ها را تحلیل و بررسی کنند.
