مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

مالیات بر عایدی سرمایه یکی از اصطلاحات حسابداری است که اولین بار در سال 1399 در بین عامه نیز از آن استفاده شد و در واقع می توان گفت در این سال این اصطلاح روی زبان ها افتاد. حال این سوال مطرح می شود که منظور از سرمایه در این عبارت چیست؟ سرمایه در این اصطلاح می تواند خودرو، ملک و … باشد. این نوع مالیات برای اقشار کم درآمد چندان مهم نیست؛ چراکه در راستای خرید و فروش ملک فعالیت زیادی ندارند و به همین دلیل به آن مالیات ثروتمندان گفته می شود.

افرادی که همواره در حال خرید و فروش خودرو یا ملک هستند، بیشتر با این نوع مالیات سر و کار دارند. مالیات بر عواید سرمایه ای  به منظور کاستن از میزان سودی دریافت می شود که سرمایه گذاران در بازارهای غیر مولد به آن دست پیدا می کنند؛ زیرا دولت بیشتر تمایل دارد که سرمایه افراد بیشتر در بخش مولد به کار گرفته شود. در نتیجه برای افرادی که در بخش غیر مولد و موازی فعالیت اقتصادی مانند خرید و فروش ملک دارند، این مالیات تعیین شده است. در ادامه با تعریف دقیق تری از این نوع مالیات آشنا خواهیم شد.

تعریف مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه (capital gains tax) که به صورت مخفف CGT نامیده می شود، به نوعی از مالیات گفته می شود که از افراد فعال در زمینه خرید و فروش مسکن، خودرو، سکه، طلا و ارز دریافت می شود. با توجه به میزان نگهداری کالا یا ملک مورد نظر، نرخ آن از 0 تا 40 درصد متغیر است. دولت از طریق دریافت مالیات و عوارض از شهروندان، اقدام به اداره کشور می کند. در واقع مالیات دریافت شده صرف عمران، آبادانی، رفاه و توسعه کشور می شود. به همین دلیل مالیات ها به صورت مستقیم از شهروندان و سرمایه گذاران دریافت می شود.

گاهی دریافت مالیات بر عایدی سرمایه می تواند به دلیل کاهش شکاف طبقاتی باشد. همچنین با اینکار افراد کمتر تمایل دارند که به سمت خرید و فروش خانه، طلا و … بروند؛ چون مشمول پرداخت مالیات می شوند. در نتیجه از سوداگری در این بازار ها نیز جلوگیری می شود.

مالیات بر عواید سرمایه تا حد زیادی برای شهروندان ناشناخته است و باید در این زمینه آگاهی بیشتری کسب شود. در زمان افزایش قیمت خودرو، مسکن و طلا حتما تا کنون شاهد سوداگری در این حوزه بوده اید. شاید تصور کنید که از این افراد مالیات دریافت نمی شود! اما در واقع باید گفت که این افراد موظف هستند که ای نوع مالیات را بپردازند.

انواع مالیات بر عایدی سرمایه کدامند؟

می توان گفت که مالیات بر عایدی سرمایه می تواند تاثیر مثبتی در اقتصاد کشور داشته باشد و موجب شود که سرمایه گذاران به سمت بازار های مولد بروند. در نتیجه در سال های اخیر که بحث خرید خانه، طلا و … به عنوان پس انداز مطرح شده است، سوداگران از این موضوع سوء استفاده می کنند و با سرمایه گذاری در این بخش، سودهای کلانی دریافت می کنند.

این افراد بدون اینکه نقشی در تولید و پیشرفت اقتصادی داشته باشند تنها از طریق خرید و فروش این موارد، به سود دست یافته اند که باید در این راستا مالیات پرداخت کنند. در این بخش به برخی از انواع مالیات بر عایدی سرمایه که مهم هستند، اشاره خواهیم کرد.

1- مالیات بر عایدی سرمایه مسکن

همانطور که ذکر شد در قانون برای خرید و فروش مسکن نیز مالیات بر عایدی سرمایه در نظر گرفته شده است. این میزان مالیات بستگی به مدت زمان نگهداری مسکن دارد که به آن مالیات بر عایدی مسکن می گویند. در این صورت اگر فردی مسکنی خریداری کند و بعد از مدتی آن را بفروشد باید از سود آن مبلغی را به عنوان مالیات پرداخت کند. با توجه به مدت نگهداری، نرخ مالیات متغیر است که در ادامه ذکر می شود:

• مالیات بر عایدی مسکن برای سال اول نگهداری مسکن، 40 درصد
• مالیات بر عایدی مسکن در سال دوم 37 درصد
• میزان مالیات بر عایدی مسکن در سال سوم 34 درصد
• مالیات از سال چهارم تا ششم برابر با 31، 28 و 25 درصد
• مالیات سال هفتم 22 درصد
• مالیات بر عایدی مسکن سال هشتم 19 درصد
• مالیات سال نهم 16 درصد
• سال های دهم، یازدهم، دوازدهم برابر با 13، 10 و 7 درصد
• از سال دوازدهم به بعد نیز نرخ مالیات بر عایدی مسکن 4 درصد

2- مالیات بر عایدی سرمایه ملک و املاک

گاهی اوقات برخی از افراد به ویژه در مواقعی که بحران ارز وجود دارد در زمینه املاک، فعالیت سوداگرانه می کنند. ملک مورد نظر ممکن است زمین یا مسکن باشد. در هر صورت این کار موجب افزایش قیمت در بازار می شود و به همین دلیل دولت، مالیات بر عایدی سرمایه املاک را بدین منظور در نظر گرفته است. در نتیجه با مهار سوداگری در این حیطه، به رشد اقتصادی کشور کمک می شود. سالم سازی بازار املاک و رشد منطقی آن یکی از اهداف این اقدامات دولت می باشد.

3- مالیات بر عایدی سرمایه خودرو

مانند سایر انواع مالیات بر عایدی سرمایه، در زمینه خرید و فروش خودرو نیز دولت اقدام به دریافت مالیات می کند. در نتیجه اگر کسی در این زمینه سرمایه گذاری کند و بخواهد از طریق آن به سود برسد، بعد از فروش به وی مالیات تعلق می گیرد. همانطور که گفته‌شد سرمایه گذاری در بازار های غیر مولد، می تواند مشمول پرداخت مالیات باشد.

4- مالیات بر عایدی سرمایه سهام

یکی دیگر از انواع مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر سهام است. از سود حاصل از سهام، سهم الشرکه یا سپرده های بانکی نیز مالیات دریافت می شود. البته در سال های اخیر برای حمایت از سهامداران و تقویت این بخش دیگر مالیات بر عایدی سهام دریافت نمی شود. در حقیقت بازارهای دیگری وجود دارند که سودی برای اقتصاد کشور ندارند و باید طبق قانون از آنها مالیات دریافت شود.

فرق مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر ارزش افزوده در چیست؟

همانطور که در ابتدا ذکر شد، برخی از مالیات ها مستقیم و برخی غیر مستقیم هستند. می توان مالیات بر عایدی سرمایه را جزء انواع مالیات های مستقیم دسته بندی کرد. در مالیات بر ارزش افزوده سود روی محصول در نظر گرفته می شود. این کالا و خدمات در چرخه تولید هستند حال آن که مسکن، طلا، ارز و … در چرخه تولید قرار ندارند و غیر مولد اند. از این رو به آنها مالیات بر عایدی سرمایه تعلق می گیرد.

روش پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه به چه صورت است؟

باید گفت که نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه هنوز به طور دقیق مشخص نیست! به این دلیل که هنوز مراحل قانونی این مصوبه به اتمام نرسیده است. زمانی که به صورت قانونی تصویب شود، این امکان فراهم می شود که مودیان مالیاتی بتوانند پرونده خود را از طریق سازمان امور مالیاتی کشور مشاهده کنند.

برای پرداخت مالیات سکه و خودرو، این شیوه در حال اجرا است که تاکنون موفق عمل کرده است. در صورتی که این نوع پرداخت نیز برای مالیات بر عایدی سرمایه نیز اجرا شود شاهد سخت گیری بیشتری در این زمینه خواهیم بود. در صورت یادگیری و آموزش حسابداری به صورت اصولی می توانید با انواع اصطلاحاتی مانند مالیات بر عواید سرمایه ای نیز آشنا شوید.

کلام آخر

مالیات بر عایدی سرمایه یا عواید سرمایه ای می تواند نقش مهمی در فعالیت سرمایه گذار در چرخه تولید کشور داشته باشد؛ زیرا موجب می شود که سرمایه گذاران به بخش های مولد برای سرمایه گذاری روی آورند. امروزه به دلیل نوسان قیمت در حوزه هایی مانند املاک، مسکن، طلا، خودرو و ارز بیشتر شاهد افزایش سرمایه در این بخش ها هستیم. دولت با اجرای این قانون می تواند از این کار تا حد زیادی جلوگیری کند.

سوداگری در بازارهای غیر مولد موجب شده‌است که دولت بخواهد در این حوزه ها از سرمایه داران مالیات دریافت کند. از این رو بسیاری از کسانی که سال ها در زمینه فروش املاک و مسکن یا سایر موارد فعالیت داشته‌اند، سرمایه خود را به بخش مولد انتقال داده‌اند. همین کار موجب شده‌است که پیشرفت بیشتری در زمینه تولید را شاهد باشیم.