مالیات بر درآمد املاک چگونه است؟

مالیات بر درآمد املاک چگونه است؟ در دنیای اقتصادی پویا و پیچیده امروز، مالیات به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی دولت‌ها برای تأمین منابع مالی و انجام وظایف عمومی به شمار می‌رود. مالیات‌ها از انواع مختلفی برخوردارند که هر کدام به نوعی درآمدهای مختلف افراد و نهادها را در بر می‌گیرند. یکی از انواع مالیات‌های مهم و تأثیرگذار در بسیاری از جوامع، مالیات بر درآمد املاک می‌باشد.

مالیات بر درآمد املاک، به معنای اختصاص قسمتی از درآمد حاصل از املاک و مستغلات به دولت است. این نوع مالیات با هدف تأمین منابع مالی جهت تامین خدمات عمومی نظیر بهبود زیرساخت‌ها، سلامتی، آموزش و… از طریق مالیات‌گذاری بر درآمد حاصل از املاک و مستغلات، به کار گرفته می‌شود. این امر نه تنها به عنوان یک منبع تأمین مالی بلکه به عنوان یک ابزار تنظیم‌کننده نیز در بازار املاک عمل می‌کند و می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر رفتار مالکان و سرمایه‌گذاران در این حوزه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی مالیات بر درآمد املاک چگونه است؟ میپردازیم.

مالیات بر درآمد املاک چیست؟

مالیات بر درآمد املاک در ایران، مالیاتی است که از اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق اجاره املاک خود درآمد کسب می‌کنند، اخذ می‌شود. این مالیات بر اساس ماده ۵۲ قانون مالیات‌های مستقیم جمهوری اسلامی ایران، مشمول کلیه املاک واقع در ایران اعم از مسکونی، تجاری، اداری و غیره می‌باشد.

مالیات بر درآمد املاک، نوعی مالیات است که بر درآمدهای حاصل از املاک و مستغلات اعم از واحدهای مسکونی و تجاری اعمال می‌شود. این نوع مالیات به عنوان یکی از ابزارهای مالیاتی دولت‌ها برای تأمین منابع مالی و تامین هزینه‌های مختلف اجتماعی و عمومی به کار می‌رود.

هدف اصلی از اجرای مالیات بر درآمد املاک، تأمین منابع مالی جهت تامین خدمات عمومی نظیر بهبود زیرساخت‌ها، سلامتی، آموزش، حمایت از آسیب‌دیدگان اقتصادی و انجام وظایف دولتی مختلف است. این مالیات به عنوان یک فرصت برای توزیع عادلانه‌تر درآمدها و کاهش تفاوت‌های اجتماعی نیز در نظر گرفته می‌شود.

مالیات بر درآمد املاک چگونه است؟

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد املاک به این صورت است که ابتدا از کل اجاره دریافتی (به صورت نقدی یا غیرنقدی)، مبلغ ۲۵ درصد به علت هزینه‌هایی از قبیل استهلاک و تعهدات مالک کسر و درآمد به دست آمده مشمول مالیات خواهد شد. سپس این درآمد بر اساس جدول مالیاتی زیر، مشمول مالیات می‌شود:

همچنین، طبق قانون مالیات‌های مستقیم، املاک زیر از پرداخت مالیات بر درآمد املاک معاف هستند:

• محل سکونت پدر، مادر، همسر، فرزند و اجداد
• واحدهای مسکونی در تهران تا ۱۵۰ متر مربع بنای مفید و در سایر نقاط تا ۲۰۰ متر مربع زیربنای مفید
• واحدهای مسکونی متعلق به مجتمع‌های مسکونی دارای بیش از سه واحد استیجاری که با رعایت الگوی مصرف بنا به اعلام وزارت مسکن و شهرسازی ساخته شده یا می‌شوند
• اشخاص حقیقی که هیچ گونه درآمدی ندارند تا میزان معافیت مالیاتی درآمد حقوق که هر ساله سقف آن اعلام می‌گردد

مالکان املاک مکلف هستند تا پایان تیرماه هر سال، اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک خود را به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم کنند. عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، مشمول جریمه ۱۰ درصد مالیات خواهد شد.

میزان جریمه عدم پرداخت مالیات بر درآمد املاک نیز به شرح زیر است:

• در صورت عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر، به ازای هر ماه دیرکرد، ۵.۲ درصد جریمه تعلق می‌گیرد.
• در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، ۱۰ درصد مالیات به عنوان جریمه اخذ می‌شود.

مالکان املاک می‌توانند مالیات بر درآمد املاک خود را به صورت نقدی یا اقساطی پرداخت کنند. در صورت پرداخت اقساطی، مالیات باید حداکثر ظرف مدت ۱۲ ماه پرداخت شود.

انواع مالیات املاک چیست؟

مالیات املاک یکی از انواع مالیات مستقیم است که به درآمد حاصل از اجاره املاک و مستغلات، نقل و انتقال املاک و سرقفلی تعلق می‌گیرد.

• مالیات بر اجاره املاک

این مالیات به درآمدی که شخص حقیقی یا حقوقی از اجاره املاک خود کسب می‌کند، تعلق می‌گیرد. نحوه محاسبه این مالیات به این صورت است که کل مال‌الاجاره دریافتی، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر 25 درصد بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره، مبنای محاسبه مالیات قرار می‌گیرد.

• مالیات بر مستغلات خالی

این مالیات به درآمد حاصل از اجاره املاک مسکونی که بیش از یک سال خالی از سکنه باشند، تعلق می‌گیرد. میزان این مالیات معادل مالیات بر اجاره املاک مسکونی است.

• مالیات نقل و انتقال املاک و سرقفلی

این مالیات به درآمد حاصل از نقل و انتقال املاک و سرقفلی تعلق می‌گیرد. میزان این مالیات بر اساس ارزش معاملاتی املاک تعیین می‌شود.

معافیت‌های مالیات املاک در ایران

در قانون مالیات‌های مستقیم، برای برخی از اشخاص و درآمد ناشی از اجاره ملک آن‌ها، معافیت از مالیات اجاره لحاظ شده است. این قوانین به شرح زیر می‌باشد:

• معافیت بر اساس وضعیت مالک

بر اساس ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که ملک فردی در اختیار افراد تحت تکفل مالک، از جمله والدین، همسر، فرزند و… باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. افراد تحت تکفل، افرادی هستند که از نظر مالی به فرد دیگری وابسته هستند و از او حمایت می‌شوند.

لازم به ذکر است که اگر مالک دارای چندین واحد مسکونی باشد، یک واحد برای سکونت خودش و یک واحد برای هر یک از افراد ذکر شده در بالا، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.

• معافیت بر اساس متراژ ملک

علاوه بر معافیت بر اساس وضعیت مالک، در قوانین مالیاتی کشور، معافیت دیگری نیز برای املاک با متراژ کمتر از حد مشخص لحاظ شده است.

بر اساس این قوانین، املاک و منازل مسکونی در تهران تا سقف 150 متر مربع و در سایر شهرستان‌ها تا 200 متر مربع، مشمول مالیات بر درآمد املاک نخواهد بود و از پرداخت این نوع از مالیات معاف هستند.

قوانین معافیت مالیات بر درآمد املاک

مالیات بر درآمد املاک، مالیاتی است که به درآمد حاصل از اجاره املاک تعلق می‌گیرد. در قانون مالیات‌های مستقیم، برای برخی از اشخاص و درآمد ناشی از اجاره ملک آن‌ها، معافیت از مالیات اجاره لحاظ شده است. این قوانین به شرح زیر می‌باشد:

• معافیت بر اساس وضعیت مالک

بر اساس ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که ملک فردی در اختیار افراد تحت تکفل مالک، از جمله والدین، همسر، فرزند و… باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. افراد تحت تکفل، افرادی هستند که از نظر مالی به فرد دیگری وابسته هستند و از او حمایت می‌شوند.

لازم به ذکر است که اگر مالک دارای چندین واحد مسکونی باشد، یک واحد برای سکونت خودش و یک واحد برای هر یک از افراد ذکر شده در بالا، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.

• معافیت بر اساس متراژ ملک

علاوه بر معافیت بر اساس وضعیت مالک، در قوانین مالیاتی کشور، معافیت دیگری نیز برای املاک با متراژ کمتر از حد مشخص لحاظ شده است.

بر اساس این قوانین، املاک و منازل مسکونی در تهران تا سقف 150 متر مربع و در سایر شهرستان‌ها تا 200 متر مربع، مشمول مالیات بر درآمد املاک نخواهد بود و از پرداخت این نوع از مالیات معاف هستند.

توضیحاتی تکمیلی

با توجه به قوانین مذکور، در صورتی که فرد مالک ملکی باشد که در اختیار افراد تحت تکفل او قرار دارد یا متراژ ملک کمتر از حد مشخص باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد املاک معاف خواهد بود.

لازم به ذکر است که در صورت دریافت اجاره توسط مالک و فهمیدن این موضوع توسط سازمان امور مالیاتی، فرد مخاطی علاوه بر پرداخت مالیات بر درآمد املاک، باید جریمه عدم اعلام دریافت اجاره را نیز پرداخت کند.

مهلت ارائه اظهارنامه املاک 

مطابق ماده 80 قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدیان مالیات بر درآمد املاک موظفند اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد حق واگذاری محل، حداکثر سی روز پس از انجام معامله و در سایر موارد، حداکثر تا پایان تیر ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم نمایند.

• منظور از «حق واگذاری محل»، اجاره و سایر موارد واگذاری ملک است.
• «مدارک مربوط» به اظهارنامه مالیاتی، عبارت است از مدارک شناسایی مؤدی، اسناد مربوط به معامله ملک و سایر مدارک مورد نیاز که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود.
• عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر، موجب جریمه خواهد شد.

کلام آخر

در نتیجه مالیات بر درآمد املاک یکی از عوامل مؤثر در شکل‌دهی به سیاق اقتصادی جوامع مدرن است و اجرای موفق آن نیازمند همکاری مستمر بین دولت، تحقیقات‌گران، مالکان املاک و نهایتاً جامعه‌ی به‌طور کلی می‌باشد. از این رو، به منظور دستیابی به تعادل مناسب بین تأمین منابع مالی و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و توسعه‌ای، لازم است تصمیم‌گیران به‌طور دقیق به تحلیل و بررسی این ابزار اقتصادی اختصاص دهند.

امروزه مسائل مالیاتی به پیچیدگی و اهمیتی رسیده‌اند که نیازمند دانش و تجربه گسترده‌ای در حوزه حسابداری مالیاتی هستند. به منظور دستیابی به اطلاعات دقیق و توانمندی‌های لازم برای مدیریت مالیات‌ها، مسیر آموزشی مناسب و اثربخشی را طی کردن امری ضروری است. شرکت حساب بین دارای متخصص مالیاتی مجرب یا کارشناس ماهر که شرکت حساب بین در این زمینه می‌تواند همانند یک روشنایی، مسیرتان را به سوی اهداف و برنامه‌های خود روشن کند و تا حد زیادی باعث تمرکز بر اهداف مالی شما می‌شود. در این راستا، راهنمایی جامع چگونه حسابداری مالیاتی یاد بگیریم؟ : از مبتدی تا تخصصی” به شما کمک می‌کند تا از مقوله‌های ابتدایی تا مباحث پیشرفته حسابداری مالیاتی آگاهی یابید.