دارایی ثابت چیست؟ و انواع آن

یکی از اجزای اصلی دارایی کسب و کارها، دارایی ثابت نام دارد. حسابداران باید در زمینه کنترل و مدیریت این نوع دارایی تجربه و تخصص کافی را کسب کنند. ممکن است دارایی ثابت حجم گردش بالایی داشته باشد و به همین دلیل باید شیوه محاسبه استهلاک آن به صورت مستمر مورد بررسی قرار بگیرد. انواع دارایی های ثابت یک شرکت می توانند به صورت جاری و غیر جاری باشند مانند پول نقد، اوراق بهادار و اموال شرکت. با یادگیری انواع نرم افزار حسابداری مانند نرم افزار سپیدار درک این مفاهیم ساده تر خواهد شد.

دارایی ثابت چیست؟

دارایی ثابت (Fixed Asset) یک نوع دارایی مشهود مانند املاک، ماشین و تجهیزات که در هر واحد تجاری قابل استفاده می باشند. ماهیت دارایی ثابت است اما امکان دارد که بخشی از آن تحت تاثیر استهلاک باشد. به عنوان مثال ساختمان یک شرکت به مرور زمان فرسوده می شود و عملا ارزش قبلی خود را نخواهد داشت.

دارایی های یک شرکت مانند ملک قابل لمس و محسوس هستند و حتی شرکت می تواند به منظور درآمدزایی بیشتر از آن ها استفاده نماید. امکان مصرف دارایی ثابت در طول یک سال مالی وجود ندارد و همچنین نمی توان آنها با به پول نقد تبدیل کرد! این اموال و دارایی ها در ترازنامه های مالیاتی ثبت می شوند. مالیات بر دارایی مبحث جداگانه ای است که قبلا در خصوص آن صحبت شده است.

انواع دارایی کسب و کارها

همانطور که ذکر شد در ترازنامه های مالیاتی یک کسب و کار یا شرکت، دارایی ها از جمله دارایی ثابت ثبت می شوند. این موارد شامل اموال و وجه نقد هایی هستند که شرکت در اختیار دارد. به طور کلی دارایی های شرکت در ترازنامه مالیاتی شامل دو دسته می باشند:

1. دارایی های جاری

 این نوع دارایی در کسب و کارها به مواردی از قبیل وجه نقد، فهرست موجودی، پیش پرداخت و اوراق بهاردار اطلاق می شود که به شرح زیر هستند:

• وجه نقد: این پول ها در حساب هایی مانند پس اندازه و جاری یا حساب های کوتاه مدت برای سرمایه گذاری قرار داده می شوند و به سادگی می توان آن ها را به وجه نقد تبدیل کرد.
• فهرست موجودی: هر شرکت محصولات و مواد اولیه ای دارد که برای فروش هستند که به آن ها فهرست موجودی گفته می شود.
• پیش پرداخت: برخی از هزینه ها برای مواردی مانند بیمه که در طول سال باید پرداخت شوند.
• اوراق بهادار: همانطور که از نام این نوع دارایی های جاری مشخص است منظور مواردی مانند سهام، اوراق قرضه و … هستند. این موارد برای سرمایه گذاری کاربرد دارند و به سادگی می توان آنها را معامله کرد.

2. دارایی های غیر جاری

در دسته بندی دارایی های یک شرکت و در ادامه مقاله دارایی ثابت، باید گفت که برخی از دارایی ها غیر جای هستند. این دارایی ها به دو گروه اموال مشهود و اموال غیر مشهود تقسیم بندی می شوند:

• اموال مشهود: به اموال مشهود یک شرکت مانند زمین، ساختمان، تجهیزات، ماشین آلات و … گفته می شوند. این اموال به عنوان دارایی ثابت شرکت ها شناخته می شوند.
• اموال غیر مشهود: مواردی مانند علائم تجاری، حق اختراع و حق مالکیت شرکت از اموال غیر مشهود هستند.

فرق دارایی ثابت با دارایی جاری

همانطور که ذکر شد دارایی ثابت به دارایی هایی گفته می شود که در طی یک سال مالی قرار نیست که به فروش برسند! در نتیجه نمی توانند محل تامین درآمد و سود شرکت باشند؛ اما دارایی جاری آنهایی هستند که در کوتاه مدت می توانند به فروش برسند و در نتیجه به وجه نقد تبدیل شوند. این دارایی ها می توانند در یک سال مالی برای شرکت منفعت در پی داشته باشند.

برخی از دارایی های جاری همان مواد خام یا اولیه به منظور تولید محصول هستند. این مواد بعد از تولید محصول و فروش محصول توسط شرکت موجب کسب درآمد شرکت می شوند. موارد دیگری مانند حساب های جاری یا سرمایه گذاری های کوتاه مدت از این دست دارایی جاری می باشند. با دانستن تعریف این دو نوع دارایی می توان به تفاوت و فرق دارایی ثابت با دارایی جاری نیز پی برد.

طبقه بندی دارایی های ثابت

باید گفت که دارایی های ثابت شرکت میز طبقه بندی می شوند به دو دسته مشهود و نامشهود! مواردی مانند منابع طبیعی، زمین، تجهیزات و … مشهود هستند و دارایی هایی مانند حق چاپ علامت تجاری، سرقفلی و … نامشهود می باشند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

1. دارایی ثابت مشهود

همانطور که از نام این نوع دارایی ثابت مشخص است، این موارد را می توان دید و کاملا مشهود و عینی هستند! این اموال برای اینکه در عملیات مورد استفاده قرار بگیرند خریداری می شوند. در نتیجه نباید از فروش آن ها به سود رسید. درواقع امکان استفاده فیزیکی از آنها در تولید محصول نیست و شکل آن ها در طی تولید و استفاده دچار تغییر نخواهد شد و شامل موارد زیر می باشند:

• انواع ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در شرکت: تجهیزات و ماشین آلاتی که در یک شرکت مورد استفاده قرار میگیرد ممکن است دچار استهلاک شوند؛ اما شکل آن ها حفظ می شود. این موضوع در خصوص مواد اولیه صدق نمی کند!
• زمین شرکت: عمر اقتصادی زمین شرکت نامحدود است و با گذشت زمان دچار استهلاک نمی شود.
• مبلمان شرکت: به جز زمین تمامی اموال و دارایی های شرکت مانند مبلمان دچار استهلاک می شوند و عمر اقتصادی محدودی دارند.
• منابع طبیعی: منابع طبیعی درواقع دارایی های تمام شدنی هستند که با استخراج آن ها، این منابع کاهش پیدا می کنند. تمامی معادن، جنگل، نفت و گاز از این دست دارایی ها هستند.

2. دارایی ثابت نامشهود

هنگامی که صحبت از دارایی ثابت نامشهود می شود به این معنی است که این دارایی ها وجود فیزیکی ندارند. مواردی از قبیل علائم تجاری، هزینه تاسیس شرکت، حق اختراع و … از این دست هستند. این دارایی ها قابل دیدن به صورت فیزیکی نیستند.

اوراق بهادار جز دارایی جاری هستند یا غیر جاری؟

برخی از انواع دارایی مانند سهام و اوراق قرضه با هدف های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. اگر هدف از خریداری آن ها به دست آوردن سود در کوتاه مدت باشد، جزو دارایی های جاری دسته بندی می شوند. در غیر این صورت باید در دسته بندی دارایی غیر جاری آن ها را دسته بندی کرد.

کلام آخر

ما در این مقاله در خصوص دارایی های شرکت ها که با نام ثابت شناخته می شود مطالبی را بیان کردیم. این نوع دارایی با دارایی جاری متفاوت است. دارایی ثابت به مواردی مانند زمین، ماشین آلات و تجهیزات گفته می شود که کاملا مشهود و عینی هستند. این اموال به صورت غیر مستقیم در کسب سود سهم دارند و ممکن است دچار استهلاک شوند.