حسابداری تعهدی چیست؟ و مزایا و معایب آن

حسابداری تعهدی چیست و مزایا و معایب آن، در دنیای امروز حسابداری به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل در مدیریت مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود. در این راستا، روش‌های مختلف حسابداری وجود دارد که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. یکی از این روش‌ها، حسابداری تعهدی است که در آن تمرکز بر روی تعهدات شرکت قرار دارد. این مقاله به حسابداری تعهدی چیست و مزایا و معایب آن و نکاتی که باید در انتخاب روش حسابداری مناسب برای شرکت به آن توجه کرد، می‌پردازیم.

حسابداری تعهدی چیست؟

در این روش حسابداری، تمرکز بر روی تعهدات شرکت قرار دارد و برای محاسبه میزان دارایی یا بدهی شرکت، تمام تعهدات شامل بدهی‌ها، وام‌ها، پرداخت حقوق و دستمزد و… در نظر گرفته می‌شود. در واقع، در حسابداری تعهدی، زمانی که پرداخت‌ها انجام می‌شود یا پول در حساب مربوطه قرار می‌گیرد، در نظر گرفته نمی‌شود و تمرکز بر روی تعهدات و زمان تصمیم‌گیری قرار دارد. بنابراین، می‌توان گفت که حسابداری تعهدی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا برای تصمیم‌گیری‌های مالی دقیق‌تر و شفاف‌تر، از یک روش حسابداری مناسب استفاده کنند.

بررسی جامع از تعهدات مالی در حسابداری

یه مثال برای حسابداری تعهدی برای درک بهتر این مفهوم مالی مهم، یک شخص به صورت اقساطی یک خودرو از یک نمایندگی خریداری می‌کند. در این حالت، نمایندگی باید به‌طور دقیق تعهدات مالی خود را محاسبه کند و در دفاتر حسابداری خود ثبت کند. به‌عنوان مثال، نمایندگی باید تعهدات خود را با توجه به مبلغ کل خودرو و مدت زمان اقساط پرداخت، محاسبه کند. سپس، در هر ماه، مبلغ قسطی که خریدار باید به نمایندگی پرداخت کند، به عنوان درآمد در دفاتر حسابداری نمایندگی ثبت می‌شود.

با استفاده از نرم‌افزار حسابداری تعهدی، نمایندگی می‌تواند به‌صورت دقیق تعهدات مالی خود را مدیریت کند و درآمد خود را به‌صورت منظم و دقیق ثبت کند. همچنین، با استفاده از این نرم‌افزار، نمایندگی می‌تواند به‌صورت دقیق‌تری سود خود را محاسبه کند و به‌طور کلی مدیریت مالی خود را بهبود بخشد.

حسابداری تعهدی چیست؟ و مزایا و معایب آن

حسابداری تعهدی چیست و مزایا و معایب آن (Accrual Accounting) یک روش حسابداری است که در آن، درآمد و هزینه‌ها در زمان واقعی آنها، به جای زمانی که پرداخت و دریافت وجه انجام می‌شود، در دفتر حسابداری ثبت می‌شوند. به عبارت دیگر، در این روش، درآمد و هزینه‌ها به صورت تعهدی ثبت می‌شوند، به این معنی که اگرچه پرداخت و دریافت وجه در زمان دیگری صورت می‌گیرد، اما در دفتر حسابداری آنها در زمان انجام آن کار، ثبت می‌شوند.

مزایا:

• تمرکز بر روی تعهدات شرکت
• در حسابداری تعهدی، تمام تعهدات شرکت، شامل بدهی‌ها، وام‌ها، پرداخت حقوق و دستمزد و… در نظر گرفته می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌های مالی دقیق‌تر و شفاف‌تری اتخاذ شود. همچنین، حسابداری تعهدی امکان بهره‌برداری از وام‌ها و تسهیلات بانکی را نیز فراهم می‌کند.
  امکان بهره‌برداری از وام‌ها و تسهیلات بانکی
•  شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از حسابداری تعهدی، به سرمایه‌گذاران و بانک‌ها اعتماد بیشتری القا کنند و از منابع مالی بیشتری بهره‌مند شوند
• کنترل خطرات

شرکت‌ها می‌توانند برای کنترل خطرات مربوط به تعهدات خود، از ابزارهایی مثل بیلانس تعهدات و جریان وجوه نقد استفاده کنند.

• ارزش‌گذاری مناسب دارایی‌ها و بدهی‌ها

با استفاده از این روش حسابداری، شرکت‌ها می‌توانند ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های خود را با دقت بیشتری تعیین کنند و بر اساس آن‌ها تصمیمات مالی‌ خود را بگیرند.

• دقت بیشتر در نمایش وضعیت مالی شرکت

حسابداری تعهدی باعث می‌شود که وضعیت مالی شرکت در هر لحظه دقیقتر نمایش داده شود.

• ارائه اطلاعات بیشتر به سرمایه‌گذاران

این روش حسابداری به سرمایه‌گذاران اطلاعات دقیقتری در مورد عملکرد شرکت ارائه می‌دهد.

• دسترسی به اطلاعات مالی دقیق برای تصمیم‌گیری‌های مالی

در این روش، تمامی درآمدها و هزینه‌ها در زمان واقعی آنها ثبت می‌شوند، بنابراین تصمیم‌گیری‌های مالی بر اساس اطلاعات دقیق‌تری انجام خواهد شد.

معایب:

• پیچیدگی بالا:

حسابداری تعهدی به دلیل پیچیدگی بالا، به سختی قابل فهم است. برای اجرای این روش حسابداری، نیاز به دانش تخصصی حسابداری و مالی دارید.

• ایجاد دردسر در مالیات:

در برخی موارد، این روش حسابداری ممکن است باعث ایجاد دردسر در مالیات شود.

• عدم نمایش دقیق تراکنش‌های نقدی:

در صورت استفاده از حسابداری تعهدی، تراکنش‌های نقدی ممکن است به نحوی برای برخی افراد کمتر قابل فهم باشد.

انواع حساب های تعهدی 

حساب تعهدی می‌تواند شامل موارد دیگری نیز باشد، مانند:

1. حساب‌های پرداختی: در این حساب تعهدی، شرکت‌ها بدهی‌های خود را در قالب پرداخت‌هایی که باید به شرکت‌ها و افراد دیگر پرداخت شود محاسبه می‌کنند. به عنوان مثال، قراردادهای اجاره، قراردادهای خرید کالا و خدمات و پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل از جمله بدهی‌های پرداختی هستند.
2. حساب‌های دریافتی: شرکت‌ها مبالغی را که باید از شرکت‌ها و افراد دیگر دریافت کنند، محاسبه می‌کنند. به عنوان مثال، فروش کالا یا خدمات به مشتریان با پرداخت اقساط، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و فروش اوراق بهادار و بدهی‌های جاری به شرکت‌های دیگر از جمله بدهی‌های دریافتی هستند.
3. بدهی‌های مالیاتی: شرکت‌ها بدهی‌های مالیاتی خود را محاسبه می‌کنند. بدهی‌های مالیاتی شامل مالیات بر ارزش افزوده، عوارض بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد، مالیات بر مشاغل و سایر مالیات‌های مرتبط با فعالیت شرکت است.
4. سود انباشته: میزان سودی که شرکت در سال‌های گذشته به دست آورده و توزیع نشده است، محاسبه می‌شود.
5. سرقفلی: در این حساب تعهدی، مبالغی که شرکت به عنوان تضمین از مشتریان دریافت کرده ولی هنوز به حساب شرکت واریز نشده‌اند، محاسبه می‌شود.
6. بدهی‌های قرض الحسنه: در این حساب، بدهی‌هایی که شرکت از بانک‌ها، موسسات مالی و افراد به‌صورت قرض الحسنه گرفته است، محاسبه می‌شود.
7. بدهی‌های بانکی: بدهی‌هایی که شرکت به بانک‌ها به‌صورت تسهیلات بانکی دارد، محاسبه می‌شود.
8. بدهی‌های تأمین اجتماعی:بدهی‌هایی که شرکت به صندوق تأمین اجتماعی دارد، محاسبه می‌شود.
9. بدهی‌های پرسنلی:بدهی‌هایی که شرکت به پرسنل خود دارد، محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، پرداخت حقوق و دستمزد، مزایا، بیمه‌ها، خدمات پس از بازنشستگی و سایر مزایای مشمول محاسبات مالیاتی.
10. بدهی‌های تامین مالی: بدهی‌هایی که شرکت به صورت تسهیلات تامین مالی از موسسات مالی گرفته است، محاسبه می‌شود.
11. بدهی‌های تأمین خدمات: در این حساب تعهدی، بدهی‌هایی که شرکت به شرکت‌های دیگر به‌عنوان هزینه‌های تأمین خدمات پرداخت کرده است، محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، هزینه‌های تأمین خدمات کامپیوتری، حمل و نقل، برق و گاز و سایر خدمات مورد نیاز شرکت‌ها.

ویژگی‌های مهم حسابداری تعهدی

حسابداری تعهدی یکی از مدل‌های حسابداری تجاری است که برای ردیابی و مدیریت تعهدات مالی به‌کار می‌رود. برخلاف حسابداری نقدی که بر روی جریان نقدی کوتاه مدت تمرکز دارد، حسابداری تعهدی بر روی موقعیت مالی طولانی مدت تمرکز دارد. در ادامه به بررسی ویژگی‌های کلیدی حسابداری تعهدی می‌پردازیم:

1. ثبت به عنوان درآمد به‌دست‌آمده
   یکی از ویژگی‌های مهم حسابداری تعهدی، ثبت هزینه‌های ورودی به عنوان درآمد به‌دست‌آمده است. با این رویکرد، هزینه‌هایی که برای انجام پروژه‌ها و خدماتی که به مشتریان ارائه شده است، پرداخت شده‌اند به‌عنوان درآمد به‌دست‌آمده در سیستم حسابداری ثبت می‌شوند. این روش نه تنها به کسب‌وکارها کمک می‌کند که به راحتی هزینه‌های ورودی و خروجی را درک کنند، بلکه به آنها نیز امکان می‌دهد تا هر زمان که نیاز دارند، یک نمای کلی دقیق از وضعیت مالی خود را در اختیار داشته باشند.
2. پرداخت به فاکتورها
   در حسابداری تعهدی، پرداخت‌ها به فاکتورها پیگیری می‌شود. به عبارت دیگر، هرگاه پرداختی از سوی کسب‌وکار انجام شود، این پرداخت با فاکتور مربوط به آن خدمت یا کالا مطابقت داده می‌شود. این روش به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا به راحتی پرداخت‌های خود را پیگیری کنند و از احتمال کلاهبرداری و سایر مشکلات مرتبط با پرداخت‌های نامنظم جلوگیری کنند.
3. تأیید پرداخت‌های جاری
   پرداخت‌های جاری به‌دقت پیگیری می‌شوند. این به معنای آن است که هرگاه خدمات یا کالاها ارائه شده و پرداخت انجام نشده باشد، این پرداخت‌ها به‌عنوان بدهی در سیستم حسابداری ثبت می‌شوند. با این روش، کسب‌وکارها می‌توانند به راحتی پرداخت‌های جاری خود را پیگیری کنند و از تأخیر در پرداخت به مشتریان و سایر تعهدات مالی جلوگیری کنند.
4. مدیریت بدهی‌ها
   حسابداری تعهدی به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که بدهی‌های خود را به‌خوبی مدیریت کنند. با ثبت بدهی‌ها به‌عنوان تعهدات، کسب‌وکارها می‌توانند به راحتی پیگیری کنند که چه مقدار از تعهدات مالی خود را برای هر شرکت یا مشتری دارند. این روش به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا به بهترین نحو از جریان نقدی خود استفاده کنند و از تأخیر در پرداخت بدهی‌ها جلوگیری کنند.
5. محاسبه سود
   سود به‌صورت مخارج وارد شده در دوره موردنظر تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، سود به‌صورت تفاوت بین درآمد به‌دست‌آمده و هزینه‌های وارد شده محاسبه می‌شود. این روش به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا به‌صورت دقیقتر سود خود را محاسبه کنند و راهکارهایی برای بهبود موقعیت مالی خود پیدا کنند.
6. پیگیری تعهدات مالی طولانی مدت
   تعهدات مالی طولانی مدت مانند وام‌ها و پرداخت‌های اقساطی پیگیری می‌شوند. با این روش، کسب‌وکارها می‌توانند به‌راحتی پیگیری کنند که چه مقدار از تعهدات خود را برای هر شرکت یا مشتری دارند و چه مقدار از آنها پرداخت شده است. این روش به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی بهتری برای جریان نقدی خود داشته باشند و از تأخیر در پرداخت تعهدات مالی طولانی مدت جلوگیری کنند.

در کل، حسابداری تعهدی به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا به‌راحتی جریان نقدی خود را مدیریت کنند و به بهترین نحو از منابع خود استفاده کنند.

مراحل پیاده‌سازی حسابداری تعهدی

تشریح مراحل محقق سازی حسابداری تعهدی که شما ارائه دادید به دقت بررسی شد. در اینجا توضیحاتی درباره مراحل پیاده سازی حسابداری تعهدی ارائه خواهم داد:

در این مراحل، ابتدا باید دفتر تعهدی تشکیل شده و سپس تعهدات مالی دسته‌بندی شده و عناوین حساب‌ها مشخص شوند. سرفصل‌های جامعه نیز باید تشریح شده و مدارک حسابداری ضبط شوند. در مرحله بعدی، باید صورتحساب شرایط مالی و لیست تغییرات در وضعیت مالی تهیه شود. پس از آن، تعهدات مالی پیگیری و مدیریت شده و بررسی و تحلیل شوند. در نهایت، گزارش‌هایی از تعهدات مالی تهیه و نگهداری اسناد انجام شود.

در کل، محقق سازی حسابداری تعهدی یک فرایند پیچیده است که نیازمند رعایت دقیق مراحل مختلف است. این فرایند برای هر سازمان متفاوت است و باید با توجه به نیازهای ویژه آن سازمان، طراحی و پیاده‌سازی شود.

نرم افزار مدیریت تعهدات مالی (Financial Obligation Management Software)

نرم افزار مدیریت تعهدات مالی یا Financial Obligation Management Software به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بدهی‌ها و تعهدات مالی خود را به‌طور دقیق مدیریت کنند و گزارش‌های مالی دقیقی از وضعیت مالی خود تهیه کنند. این نرم افزار شامل امکاناتی مانند دسته‌بندی تعهدات مالی، ایجاد عناوین حساب، تهیه صورتحساب شرایط مالی، تحلیل و بررسی تعهدات مالی و پشتیبانی از قراردادها و مدارک مربوط به تعهدات مالی است.

همچنین، برخی از نرم افزارهای مدیریت تعهدات مالی مانند نرم افزار سپیدار، امکان اتصال به نرم‌افزارهای مالی دیگر را نیز دارا هستند که این اتصال به‌صورت خودکار به‌روزرسانی‌های لازم را انجام می‌دهد و به‌طور کلی به مدیران امکان پیگیری دقیق تر و انجام کارهای مالی راحت‌تر را می‌دهد.

نرم افزار مدیریت تعهدات مالی به عنوان یک ابزار مهم در مدیریت مالی سازمان‌ها شناخته می‌شود و استفاده از آن می‌تواند به بهبود کارایی و دقت در مدیریت تعهدات مالی کمک کند.

کلام آخر

می‌توان نتیجه گرفت که یکی از مهم‌ترین حسابداری تعهدی چیست و مزایا و معایب آن این است که در آن، تعهدات مالی یک شرکت با دقت محاسبه و در دفاتر حسابداری ثبت می‌شود. این شیوه از حسابداری به‌ویژه برای شرکت‌هایی که با مشتریان خود قراردادهای اقساطی امضا می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است. حسابداری تعهدی و خدمات مالیاتی و حسابداری دو ابزار مهم در مدیریت مالی شرکت‌ها هستند که با استفاده صحیح و دقیق از آن‌ها، می‌توانید از مزایای آن‌ها برای بهبود و توسعه کسب‌وکارتان بهره‌مند شوید.