مالیات سازی چیست؟
مالیات سازی چیست یکی از سوالاتی است که ما در این مقاله قصد داریم به آن پاسخ دهیم. در این خصوص مواردی مانند مشاهده سوابق مالیاتی با کد ملی، مبنای مالیات و مالیات بر ارزش افزوده مطرح شوند. همانطور که می دانید مالیات در کشورهای مختلف و از جمله ایران نقش بزرگی در تامین منابع مالی برای دولت را دارد. در این رابطه اصطلاحات زیادی به کار برده می شود. به عنوان مثال در مورد مالیات سازی و اهمیت آن همواره صحبت به میان می آید.
در آموزش حسابداری عناوینی مانند مالیات، مالیات سازی، مالیات بر ارزش افزوده و … مطرح می شوند. به منظور محاسبه مالیات استفاده از نرم افزارهای حسابداری مانند نرم افزار سپیدار بسیار رایج می باشد. ما در این مقاله قصد داریم در خصوص اینکه مالیات سازی چیست، صحبت کنیم و با انواع و مراحل آن نیز آشنا شویم.
مالیات سازی چیست و شامل چه مراحلی است؟
در راستای پاسخ به این سوال که مالیات سازی چیست، باید گفت که به فرآیندی که در آن قوانین و مقرراتی به منظور تعیین و اخذ مالیات از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط دولت وضع می شود، گفته می شود. بدیهی است که این فرآیند دارای پروسه های مختلفی است که ما در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- مرحله اول: تعیین پایه مالیاتی که مبنای الی محاسبات مالیاتی محسوب می شود و می تواند شامل مواردی مانند میزان درآمد، مصرف، دارایی و … باشد.
- مرحله دوم: تعیین نرخ مالیات که در واقع درصدی است که از پایه مالیاتی که ذکر شد، کسر خواهد شد.
- مرحله سوم: تعیین معافیت و کسورات که شامل مواردی می باشد که از پرداخت مالیات معاف هستند و یا اینکه از آن ها کسر می شوند.
- مرحله چهارم: دریافت مالیات که از روش های مختلف نسبت به آن اقدام می شود. پرداخت های نقدی، خود اظهاری، کسر از حقوق و یا از اشخاص حقیقی و حقوقی روش های مختلف اخذ مالیات هستند.
در فرآیند مالیات سازی در واقع هدف اصلی تامین منابع مالی دولت می باشد. استفاده از این منابع مالی اغلب برای پرداخت هزینه های عمومی مانند بهداشت، آموزش، زیر ساخت، عمران و آبادانی و … می باشد. در ایران مالیات های مستقیم به عنوان اصلی ترین و مهم ترین نوع مالیات در نظر گرفته می شوند. قانون مالیات مستقیم می تواند مواردی مانند پایه مالیاتی، نرخ مالیات، معافیت، کسورات و روش دریافت آن را تعیین کند.
چه عواملی بر مالیات سازی تاثیرگذار هستند؟
در ادامه بحث اینکه مالیات سازی چیست، باید گفت که برخی از عوامل می توانند روی آن تاثیرگذار باشند. در واقع طی شدن فرآیند مالیات سازی بستگی به این عوامل دارد. ما در این بخش به ذکر عوامل تاثیرگذار در فرآیند مالیات سازی خواهیم پرداخت.
- اقتصاد و شرایط اقتصادی: شرایط اقتصادی ممکن است همواره در نوسان باشد. به همین دلیل دولت ها بر همین اساس تصمیم می گیرند که از سیاست های مالیاتی متفاوتی در هر برهه از زمان استفاده کنند. در رکود اقتصادی اغلب دولت نرخ مالیاتی را کم می کند. کاهش نرخ مالیاتی می تواند موجب حمایت از کسب و کارها شود تا کمتر مالیات بپردازند. این عامل تاثیرگذار بر مالیات سازی همواره در تمامی برهه های زمانی ممکن است وجود داشته باشد.
- سیاست های اجتماعی اتخاذ شده: گاهی به منظور اجرای سیاست های اجتماعی از مالیات استفاده می شود. اجرای این سیاست ها نیازمند منابع مالی است که این منابع از طریق دولت و با مالیات تامین می شوند. اهداف اجتماعی مانند افزایش رفاه عمومی یا تامین اجتماعی معمولا نیازمند منابع مالی غنی هستند.
- هدف های سیاسی: تاثیرگذاری بر رفتار اشخاص حقیقی و حقوقی دارای کسب و کار یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر مالیات سازی می باشد. منبع این تاثیرگذاری در واقع مالیات اخذ شده است. مثلا در صورت افزایش مالیات بر مصرف، ممکن است از مصرف کالاهای مضر نیز جلوگیری شود. در این راستا جلوگیری از مصرف دخانیات و الکل مد نظر دولت است و با این هدف سیاسی، این کار عملی می شود. می توان گفت که هدف سیاسی یکی از مواردی است که می تواند روی فرآیند مالیات سازی تاثیر مستقیمی ایفا کند.
مراحل مالیات سازی کدامند؟
برای اینکه بدانیم مالیات سازی چیست بهتر است از با مراحل آن نیز آشنا شویم. باید گفت که مالیات سازی به عنوان یکی از پیچیده ترین فرآیند های مالیاتی شناخته می شود. عوامل زیادی می توانند در روند آن تاثیرگذار باشند. مالیات هایی که از طریق دولت کسر می شوند باید عادلانه باشند و موجب ایجاد تاثیرات منفی در اقتصاد نشوند. در این بخش به مراحل مالیات سازی اشاره خواهیم کرد.
- مشخص کردن میزان درآمد: اعلام درآمد های افراد و شرکت ها در این مرحله صورت می گیرد. ممکن است درآمد از طرق مختلفی مانند سرمایه، درآمد از اجاره یا حقوق و دستمزد باشد.
- تعیین مبلغ مالیات: مبلغ یا همان نرخ مالیات توسط دولت تعیین می شود. با توجه به میزان درآمد و نوع آن، این نرخ ممکن است متغیر باشد. اغلب نرخ های ثابت یا متغیر توسط دولت تعیین می شوند.
- حساب کردن مالیات: فاکتورهایی مانند میزان درآمد و نرخ مالیاتی تعیین شده در جهت محاسبه مالیات به کار می روند. در این خصوص باید تخفیفات و کسورات مد نظر قرار بگیرند.
- اخذ مالیات: بعد از طی کردن مراحل ذکر شده باید شرکت ها و افراد به دولت مالیات پرداخت کنند. اخذ مالیات در تاریخ های مشخصی از سال انجام می شود. مالیات ها به صورت ماهانه و سالانه اخذ می شوند.
- ارزیابی اطلاعات مالیاتی: اطلاعات و دفاتر قانونی که توسط شرکت ها به دولت برای اخذ مالیات ارائه شده است از طرف دولت باید مورد بررسی قرار بگیرد. این کار برای این است که اطمینان حاصل شود که اطلاعاتی که ارائه شده اند، درست می باشند.
- ارسال گزارشات: گاهی ممکن است گزارشات مرتبط به وضعیت مالیاتی کشور از طریق دولت در اختیار عموم قرار بگیرد. در این صورت شفافیت مسائل مالیاتی بیشتر می شود.
طبقه بندی انواع مالیات
به منظور شرح اینکه مالیات سازی چیست باید با انواع مالیات نیز آشنا باشیم. انواع مختلفی از مالیات وجود دارند که بر اساس پایه مالیاتی، نرخ و هدف مالیاتی دسته بندی می شوند. بر طبق پایه مالیاتی می توان گفت که دو دسته مالیات وجود دارد:
- مالیات های مستقیم: اخذ مالیات به صورت مستقیم از کسب و کار افراد شامل مالیات بر درآمد، دارایی و ارث
- مالیات های غیر مستقیم: اخذ مالیات از مصرف کننده کالا و خدمات مانند مالیات بر ارزش افزوده، واردات و صادرات و مالیات بر مصرف
نرخ مالیاتی نیز می تواند یک دسته بندی دیگر از انواع مالیات را موجب شود که در این بخش به آن اشاره خواهیم کرد:
- مالیات مسطح: یکسان بودن نرخ مالیات برای همه افراد
- مالیات پلکانی: افزایش نرخ مالیات با توجه به درآمد و دارایی افراد
بر طبق هدف مالیاتی نیز انواع مالیات دارای دسته بندی خاصی هستند. ما در این بخش به انواع مالیات بر اساس هدف مالیاتی اشاره خواهیم کرد:
- مالیات درآمدی: به منظور تامین هزینه های عمومی دولت
- مالیات تعادلی: به منظور کاهش نابرابری درآمدی
- مالیات تشویقی: برای تشویق افراد به انجام کارهای خاص
کلام آخر
ما در این مقاله در مورد اینکه مالیات سازی چیست، مواردی را ذکر کردیم. فرآیندی که در آن دولت از افراد و کسب و کارها مالیات دریافت می کند با نام مالیات سازی شناخته می شود. در این خصوص تمامی کسب و کار ها و کسانی که حقوق دارند، موظف به پرداخت مالیات می باشند. به همین دلیل این مالیات از طریق دولت و در طی مراحل مختلف اخذ می شود.
