بازخرید مرخصی و مرخصی منفی چیست؟

نحوه محاسبه مانده مرخصی

نحوه محاسبه مانده مرخصی در ایران به شرح زیر است:

• مرخصی استحقاقی

مطابق قانون کار ایران، هر کارگر به ازای هر سال کار، 26 روز مرخصی استحقاقی دارد. این مرخصی می‌تواند به صورت یکجا یا در چند نوبت استفاده شود.

• مانده مرخصی

مانده مرخصی، به مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده کارگر در پایان سال گفته می‌شود. طبق قانون کار ایران، کارگر می‌تواند حداکثر 9 روز از مانده مرخصی خود را به سال بعد منتقل کند. مازاد بر 9 روز، باید استفاده شود یا به صورت بازخرید به کارگر پرداخت شود.

فرمول محاسبه مانده مرخصی

مانده مرخصی = (مرخصی استحقاقی – مرخصی استفاده شده) – 9 روز

مثال

فرض کنید کارگری در سال 1401، 26 روز مرخصی استحقاقی دریافت کرده است. از این تعداد، 15 روز را استفاده کرده است. بنابراین، مانده مرخصی او در پایان سال 1401، به شرح زیر است:

مانده مرخصی = (26 – 15) – 9 = 2 روز

محاسبه بازخرید مرخصی

در صورتی که کارگر نتواند مانده مرخصی خود را در پایان سال استفاده کند یا منتقل کند، می‌تواند آن را به صورت بازخرید به پول تبدیل کند. مبلغ بازخرید مرخصی به شرح زیر محاسبه می‌شود:

مبلغ بازخرید مرخصی = (مانده مرخصی * حقوق پایه) / 30

مثال

فرض کنید کارگری در سال 1401، 2 روز مانده مرخصی دارد. حقوق پایه او نیز 10 میلیون تومان است. بنابراین، مبلغ بازخرید مرخصی او به شرح زیر است:

مبلغ بازخرید مرخصی = (2 * 10,000,000) / 30 = 666,667 تومان

نکات مهم

• کارگر می‌تواند در هر زمانی از مانده مرخصی خود استفاده کند.
• کارگر می‌تواند حداکثر 9 روز از مانده مرخصی خود را به سال بعد منتقل کند.
• مازاد بر 9 روز، باید استفاده شود یا به صورت بازخرید به کارگر پرداخت شود.
• بازخرید مرخصی به صورت توافق بین کارگر و کارفرما انجام می‌شود.

نکته: با استفاده از نرم افزار منابع انسانی راهکاران ابری همکاران سیستم، می‌توان به بهبود کارایی در زمینه‌های بازخرید مرخصی و مدیریت مرخصی منفی دست یافت. این نرم‌افزار امکاناتی چون ثبت دقیق و اطلاعاتی شفاف در مورد مرخصی‌ها، محاسبه سنوات، ارائه گزارشات تحلیلی و ایجاد روندهای کاری مؤثر را فراهم می‌سازند.

مزایا و معایب استفاده از مرخصی منفی

• امکان استفاده از مرخصی در شرایط فوری

یکی از مزایای استفاده از مرخصی منفی این است که به کارگر این امکان را می‌دهد تا در شرایط فوری و اضطراری از مرخصی استفاده کند. به عنوان مثال، اگر کارگری به دلیل بیماری یا فوت یکی از اعضای خانواده، نیاز فوری به مرخصی داشته باشد، می‌تواند از مرخصی منفی استفاده کند.

• امکان جبران مرخصی‌های استفاده نشده

یکی دیگر از مزایای استفاده از مرخصی منفی این است که به کارگر این امکان را می‌دهد تا مرخصی‌های استفاده نشده خود را در سال‌های آینده جبران کند. به عنوان مثال، اگر کارگری در یک سال، تمام مرخصی‌های استحقاقی خود را استفاده نکرده باشد، می‌تواند از مرخصی منفی استفاده کند تا در سال‌های آینده از آن‌ها استفاده کند.

معایب استفاده از مرخصی منفی

• افزایش فشار کاری

یکی از معایب استفاده از مرخصی منفی این است که می‌تواند باعث افزایش فشار کاری کارگر شود. به عنوان مثال، اگر کارگری از مرخصی منفی استفاده کند، باید در مدت زمان کوتاه‌تری، حجم کاری بیشتری را انجام دهد. این امر می‌تواند باعث خستگی و فرسودگی کارگر شود.

• کاهش رضایت شغلی

یکی دیگر از معایب استفاده از مرخصی منفی این است که می‌تواند باعث کاهش رضایت شغلی کارگر شود. به عنوان مثال، اگر کارگری احساس کند که از مرخصی استحقاقی خود به اندازه کافی استفاده نمی‌کند، ممکن است از شغل خود راضی نباشد.

• افزایش احتمال اخراج

در برخی موارد، استفاده از مرخصی منفی می‌تواند باعث افزایش احتمال اخراج کارگر شود. به عنوان مثال، اگر کارگری به دلیل استفاده از مرخصی منفی، نتواند به تعهدات کاری خود عمل کند، ممکن است کارفرما او را اخراج کند.

چگونه مرخصی استحقاقی خود را به پول تبدیل کنیم؟

برای تبدیل مرخصی استحقاقی خود به پول، باید با کارفرمای خود توافق کنید. کارفرما می‌تواند با موافقت کارگر، مرخصی استحقاقی او را به صورت بازخرید به پول تبدیل کند.

مبلغ بازخرید مرخصی به شرح زیر محاسبه می‌شود:

مبلغ بازخرید مرخصی = (مانده مرخصی * حقوق پایه) / 30

مانده مرخصی، به مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده کارگر در پایان سال گفته می‌شود. حقوق پایه، حقوق ماهیانه کارگر است.

برای مثال، فرض کنید کارگری در سال 1401، 2 روز مانده مرخصی دارد. حقوق پایه او نیز 10 میلیون تومان است. بنابراین، مبلغ بازخرید مرخصی او به شرح زیر است:

مبلغ بازخرید مرخصی = (2 * 10,000,000) / 30 = 666,667 تومان

توجه داشته باشید که بازخرید مرخصی به صورت توافق بین کارگر و کارفرما انجام می‌شود. کارفرما می‌تواند با موافقت کارگر، مرخصی استحقاقی او را به صورت بازخرید به پول تبدیل کند یا خیر.

در برخی از شرکت‌ها، بازخرید مرخصی به صورت یک عرف پذیرفته شده است. اما در برخی دیگر از شرکت‌ها، بازخرید مرخصی امکان‌پذیر نیست.

اگر کارفرمای شما با بازخرید مرخصی شما موافقت کرد، باید درخواست خود را کتباً به او ارائه دهید. کارفرما نیز باید درخواست شما را کتباً تأیید کند.

پس از تأیید درخواست شما، کارفرما باید مبلغ بازخرید مرخصی را به حساب شما واریز کند.

کلام آخر